جشن شب یلدا یکی از زیباترین و پسندیده ترین آیینهای باستانی در فرهنگ کهن ایران است که اسطوره و داستانهای مختلفی در دل خود نهفته دارد.

یلدا به زبان سریانی به معنای میلاد است که اشاره به زایش خورشید و شکست اهریمن دارد.یلدا شب دوستی و مهربانی،شب باهم بودن،حافظ خوانی و شب نشینی و شبچرانی است.

یلدا قدمتی چندهزارساله دارد که طی گذرسالها هنوز شعله این آیین ملی و باستانی خاموش نشده است.

انواع میوه ها نظیرهندوانه،آجیل و شیرینی درکنار تفال به دیوان حافظ،از دیرباز زینت بخش سفره های شب یلدای ایرانیان بوده و هست و همدلی و همنشینی اعضای خانواده و خویشاوندان نیز پای ثابت این جشن بوده است.

یک استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج درباره این آیین باستانی می گوید:درایران کهن،جشن شب یلدا با جشن ظهور میترا (خورشید) مطابقت می کند و به اعتقاد مهرپرستان ، یلدا نمادی برای دوری جستن از بدی ها و زشتیهای ابلیس است .

دکتر "ماه نظری " افزود: شب یلدا طولانی ترین و اولین شب آغاز زمستان است که در این روز آفتاب از برج قوس طلوع می کند.

وی تصریح کرد: پس از شب تاریک و طولانی یلدا، روز اندک اندک بلندتر می شود که به اعتقاد ایرانیان ، این تاریکی و طولانی بودن منحوس است و از سوی دیگر این شب و سرمای سخت زمستان را نتیجه حمله "اهریمن تاریکی " است .

وی افزود: بنابراین برای گریز از این نحوست و بازگشت خورشید، ایرانیان باستان آتش می افروختند و خوان می گستراندند و "میزد" (نذر شامل نان و گوشت و ...) نثار می کردند که بقایای این سنتها هنوز در کرمان دیده می شود.

وی خاطرنشان کرد: در شب یلدا عده ای به در خانه ها می آمدند و هیزم به خانواده ها می دادند و براین باور بودند که این هیزمها به شمش طلا تبدیل می شود.

یک کارشناس تاریخ و مسوول امور فرهنگی دانشگاه تربیت معلم نیز می گوید: ایرانیان کهن ، پایان برداشت محصول صیفی و آغاز فصل استراحت را در شب یلدا جشن می گرفتند.