سفارش تبلیغ
صبا ویژن
به دستور خشایارشا، دیودان‌ها، از آجر پر شدند نه ویران
? همبستگی دینی، راز پایداری مادها در برابر دشمنان
   دکتر مهرداد ملک زاده
 
خبرنگار امرداد - شهداد حیدری :

«گسترش مزدیسنایی در ایران باختری(:غربی)، به تلاش خاندان پادشاهی ماد به همبستگی دینی و فرهنگی میان تیره‌های مادی بازمی‌گردد. شاهان ماد برای مبارزه با آشوری‌ها، اورارتویی‌ها و دیگر همسایگان‌شان، و نیز پیوستگی درونی خود، نیازمند پیدا کردن شیوه‌ای کارآمد بودند. آن‌ها با هوشمندی بسیار دین مزدیسنایی را پذیرفتند تا بتوانند با هم‌‌بسته کردن مادها، در برابر دشمنان‌شان، بایستند و پایداری کنند.»
مهرداد ملک‌زاده، باستان‌شناس و استاد دانشگاه، در نشستی با عنوان «نشانه‌های مزدیسنایی در ماد»، نخست به مفهوم «مزدیسنا» در دوره‌ی ماد اشاره کرد و گفت: «آن‌چه من از مزدیسنا در این دوره‌ی تاریخی می‌فهمم، آیین پرستش خدای بزرگی است که "مزدا" نامیده می‌شود. این آیین با آن‌چه در ایران‌ خاوری(:شرقی) گسترش داشت و دین زرتشتی خوانده می‌شد، یکسان نبود. پس هنگامی که واژه‌ی "مزدیسنا" را به‌کار می¬برم، اشاره‌ام به پرستیدن مزدا است.»
ملک‌زاده که در بنیاد فرهنگی جمشید جاماسیان سخن می¬گفت، با تکیه بر نوشته‌های «بطلمیوس»، «استرابون» و دیگر جغرافیا‌نویسان باستان، گستره‌ی تاریخی ماد را از نیمه‌ی باختری تا شمال‌باختری فلات ایران دانست و آن را کم و بیش با استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، ایلام، همدان، استان مرکزی، تهران، بخش‌هایی از سمنان، اصفهان، لرستان، کهکیلویه و چهار محال بختیاری یکسان برشمرد.
ملک‌زاده افزود: «نخستین آگاهی‌های به‌هم‌پیوسته درباره‌ی سرزمینی که ماد نامیده می‌شد، برپایه‌ی متن‌های آشوری در آغاز هزاره‌ی یکم پیش از میلاد به دست آمده است. این نوشته‌‌ها کمک می‌کنند تا رویدادهای فرهنگی، سیاسی، نظامی و اقتصادی آن هنگامه‌ی باستانی را بازسازی کنیم.»
به گفته‌ی ملک‌زاده، آشوری‌ها در هزاره‌ی نخست میلادی، مردمان تنگدستی بودند که در سرزمین‌های کوچک زندگی می‌کردند. آن‌ها آرام آرام نیرو را به‌دست گرفتند و به شهرهای آباد و توانمند، یورش بردند تا سهم‌شان را از تاریخ و زندگی بگیرند. بخشی از لشکرکشی آن‌ها به سرزمین ماد بود. اما زمانی که آشوری‌ها به سرزمین‌های باختری و شمال باختری ایران یورش بردند، این گستره، ماد نامیده نمی‌شد؛ بلکه دربردارنده‌ی قوم‌ها و قبیله‌هایی بود که بعدها ماد‌زبان شدند و زیر فرهنگ مادی، همبستگی یافتند و پادشاهی ماد را پدید آوردند.
ملک‌زاده با اشاره به سنت کتیبه‌نویسی آشوری‌ها که در آن، نام سرزمین‌ها و پادشاهان و راه‌هایی را که پیموده بودند، می‌آوردند، گفت: «این آگاهی‌ها به ما کمک می‌کند تا گزارش‌های تاریخی را بررسی و بازشناسی کنیم. برای نمونه، در زمان لشکرکشی "تیگلات پیلسرسوم" در سال 744 پیش از میلاد، از شاهکی به نام "متره کو" نام برده شده است. این نام را می‌توان بازسازی کرد و آن را "میثره که" دانست. این واژه در فارسی نو "مهرک" می‌شود. به روشنی پیداست که این نام با ایزد مهر، پیوند بسیار دارد. چند سال پس از آن، در زمان "سارگون دوم" به سال 716 پیش از میلاد، در کتیبه‌های آشوری از شاهک دیگری به نام "مزدکو" نام برده شده است. این نام نیز با "مزدا" پیوند می‌یابد و به گمان بسیار به معنی "مزدا‌پرست" است.»
ملک‌زاده با اشاره به پیدا شدن کتابخانه‌ی «آشور بانیپال»، در کاوش‌های میان‌رودان، گفت: «در یکی از کتیبه‌های بسیار با‌ارزشی که در کتابخانه‌ی این شاه آشوری در نینوا پیدا شد، از ایزدان پرستنده در قلمرو آشور نام برده شده است. در یک‌جا به نامی اکدی برمی‌خوریم که بسیاری گمان می‌کنند به معنای "اهورامزدا" است؛ هر چند این دیدگاه را شماری دیگر از پژوهندگان نمی‌پذیرند. پس کهن‌ترین جایی در ایران باختری که از "اهورامزدا" نام برده شده است، همین کتیبه‌ی آشوری است. من درباره‌ی ایران خاوری سخن نمی‌گویم. چون می‌دانیم که "گاهان" (سرودهای اشو زرتشت)، بسیار کهن‌تر از این نوشته است. اشاره‌ی من به مرزهای باختری ماد است.»
ملک‌زاده آنگاه با اشاره به پیدا شدن فضایی کاربردی در «نوشیجان تپه» ملایر، در پی کاوش‌های «استروناخ» باستان‌شناس، آن را وارون آن‌چه در آغاز پنداشته بودند، نه یک آتشکده، بلکه جایی دانست که در آن مغان غیرمزدیسنایی به پرستش می‌پرداختند. ملک‌زاده، بر پایه‌ی پژوهش «کریستن‌سن»، اینجا را همان «دیو دان»ی برشمرد که در کتیبه‌ی «ضد دیو» خشایارشا بدان اشاره شده است. او گفت: «خشایارشا دستور داد تا آن جا را از کف تا زیر سقف با خشت پُر کنند و بپوشانند؛ زیرا بنایی سپند بود که نمی‌بایست ویران شود. از همین رو تا به روزگار ما به‌جا مانده است.»
مهرداد ملک‌زاده در پایان با اشاره به نام‌های شاهان ماد - «دیااکو»، «فره‌ورتیش»، «هووخشتره»، «ایشتوویگو»- آن‌ها را نام‌هایی با بار مذهبی و برگرفته از دین زرتشتی دانست و نشانه‌ای از برگزیدن دین زرتشتی از سوی خاندان ماد برشمرد.

 




تاریخ : شنبه 90/9/5 | 10:31 صبح | نویسنده : آیدا پاشایی | نظر

دروس مقطع کارشناسی

 

 دروس پایه (16 واحد )

 

تاریخچه علم باستانشناسی

بررسی تمدن های باستانی از نظر قرآن کریم

جغرافیای تاریخی ایران

اصول ومبانی انسان شناسی

اسطوره شناسی

تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام

حفظ آثار باستانی

مبانی باستانشناسی

 

دروس اختصاصی(اجباری)  90 واحد

 

استخوان شناسی

باستان شناسی پیش از تاریخ ایران

ایران در آغاز شهر نشینی

باستانشناسی ایلام دوره تاریخی

باستانشناسی ایران در هزاره قبل از میلاد

باستانشناسی ماد و هخامنشی

پیش از تاریخ بین النهرین

باستان سنجی 1

 صدر اسلام باستانشناسی و هنر

تاریخ هنر خاور دور

بین النهرین در دوران تاریخی

باستان سنجی 2

حفاظت اشیاء باستانی

روش کاوش و بررسی آثار باستانی

سکه شناسی

فلز کاری در دوران اسلامی

کتاب آرائی

باستانشناسی اشکانیان

تاریخ هنر قلمرو غربی اسلام

تاریخ هنر نقاشی در ایران

تکنیک و هنر سفالگری

خواندن خطوط و کتیبه های اسلامی

باستانشناسی ساسانی

شناخت تابلت و مهرها

باستانشناسی و هنر اسلامی قرن 5 تا 9

هنر یونان و روم

خطوط باستانی ایران

طراحی فنی

بررسی آثار تاریخی ایران اسلامی

طبقه بندی سفال

کاوش در محل

باستان شناسی و هنر اسلامی قرن ده تا عصر حاضر

باستان شناسی و هنر اسلامی سرزمین های اسلامی

خواندن متون باستانی به زبان خارجی

موزه داری

باستان شناسی آسیای صغیر

 

 دروس اختصاصی (اختیاری) 13 واحد

 

فرهنگ ایران باستان

فرهنگ تمدن از مغول تا صفویه

هنر و تمدن صفوی

هنر در دوره رنسانس

فرهنگ و تمدن ساسانی

باستان شناسی و هنر هند

(41 واحد) دروس مقطع کارشناسی ارشد

 

باستان شناسی هخامنشی(اجباری)

باستان شناسی ما قبل تاریخ بین النهرین(اجباری)

بررسی سیر تحول خطوط و کتیبه های اسلامی(اختیاری)

باستان شناسی و هنر صدر اسلام(اجباری)

بررسی فرهنگ و هنر مشرق زمین(اختیاری)

روش کاوش(اختیاری)

موزه داری (اختیاری)

باستان شناسی اشکانی(اجباری)

باستان شناسی ساسانی(اجباری)

باستان شناسی و هنر اسلامی از قرن 5 تا 9(اجباری)

باستان شناسی و هنر اسلامی از قرن 10 تا عصر حاضر(اجباری)

هنرهای کاربردی(اجباری)

باستان شناسی ماد(اجباری)

باستان شناسی یونان و روم(اختیاری)

باستان شناسی آسیای صغیر(اجباری)

باستان شناسی پیش از تاریخ ایران(اجباری)

باستان شناسی ایلام(اختیاری)

روش تحقیق(اختیاری)

رساله و پایان نامه(اجباری)

 

 

از دروس فوق دانشجویان کارشناسی ارشد باید با رساله 32 واحد انتخاب نمایند.

توضیح : دانشجویان از بین دروس ردیف 10 و 11 که به عنوان دروس اجباری می باشند ؛ می توانند یکی را انتخاب نمایند.




تاریخ : پنج شنبه 90/9/3 | 2:46 عصر | نویسنده : آیدا پاشایی | نظر